ความท้าทายใหม่ของอุตสาหกรรมยานยนต์ไทย ต้องปรับตัวและรับมืออย่างไรเพื่อก้าวต่อไป

 

 

 

อุตสาหกรรมยานยนต์ไทย มีการพัฒนามากกว่า 60 ปี มีการลงทุนจากต่างชาติมากมาย จนทำให้ทุกวันนี้ไทยกลายเป็นศูนย์กลางการผลิตยานยนต์ชั้นนำของภูมิภาค และปัจจัยความร่วมมือของไทยและญี่ปุ่นก็มีแนวโน้มที่จะพัฒนาและเติบโตอย่างต่อเนื่อง ทำให้สถานการณ์ที่ผ่านมาของอุตสาหกรรมยานยนต์ไทยดูมีแนวโน้มสดใสและเป็นไปได้ด้วยดี

 

 

 

แต่ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่าอุตสาหกรรมยานยนต์ไทยในอนาคตจะคงความยิ่งใหญ่เป็นศูนย์กลางการผลิตยานยนต์เหมือนเดิมหรือไม่ เพราะโลกของอุตสาหกรรมยานยนต์กำลังจะเปลี่ยนเข้าสู่ยุคของรถยนต์ไฟฟ้า (Electric Vehicle : EV) หลาย ๆ ชาติเริ่มตื่นตัวกับกระแสของรถ EV และลงมาแข่งขันในตลาดอุตสาหกรรมยานยนต์ โดยเฉพาะแบรนด์ EV ค่ายจีนมากมายที่ประกาศลงทุนตั้งฐานการผลิตรถ EV ที่ไทย อะไรจะเกิดขึ้นกับผู้ผลิตรถยนต์สันดาป (Internal Combustion Engine : ICE) ในปัจจุบัน และการผลิต EV ในไทยจะก้าวไปได้ไกลแค่ไหน สถานการณ์ความท้าทายใหม่ในอุตสาหกรรมยานยนต์ของไทยเริ่มปรากฏภาพชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ และผู้ประกอบการควรจะต้องปรับตัวเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นนี้อย่างไร โดยในบทความนี้ คุณศรา จงบัญญัติเจริญ และ ดร.ลลิตา หฤทัยพันธน์ จาก LiB Consulting บริษัทที่ปรึกษาชั้นนำจากประเทศญี่ปุ่นขอชวนทุกท่านมาวิเคราะห์ไปพร้อมกัน

 

 

 

ความเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นกับภาคอุตสาหกรรมยานยนต์

 

 

 

จากการวิเคราะห์สถานการณ์ภาพรวมของอุตสาหกรรมยานยนต์ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศของ LiB Consulting พบว่า ขณะนี้โลกแห่งยานยนต์กำลังตื่นตัวอย่างมากกับยานยนต์ไฟฟ้า (EV) ซึ่งส่งผลให้เกิดแนวโน้ม 3 ประการในอุตสาหกรรมยานยนต์ นั่นคือ EV และ Hybrid ค่อยๆ เติบโตและมาแทนที่ยานยนต์ ICE เป็นไปได้สูงมากว่ายานยนต์แบบเครื่องยนต์สันดาป (ICE) จะถูกแทนที่ด้วยยานยนต์แบบ EV และ Fuel Cell ซึ่งการเปลี่ยนแปลงนี้จะเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยสถานการณ์นี้เริ่มส่งสัญญาณแล้วในปัจจุบันซึ่งเห็นได้จากอัตราการผลิตยานยนต์ ICE เริ่มลดลง

 

 

 

ในหลายๆ ประเทศ เช่น ปริมาณรถยนต์ที่ขายในประเทศนอร์เวย์เดือนพฤษภาคมปี 2566 มีสัดส่วนเป็นรถยนต์ EV ถึง 81% หรือในประเทศไทยที่มีรถยนต์ EV จดทะเบียนใหม่ในช่วงเดือนมกราคมถึงพฤษภาคมรวม 24,106 คัน สูงขึ้น 148% เมื่อเทียบกับปี 2565 ทั้งปี ขณะเดียวกันอัตราการขยายตัวของ Ecosystem ที่รองรับตลาดยานยนต์ EV ก็เพิ่มขึ้นตั้งแต่เรื่องของระบบนิเวศสำหรับการผลิตรถยนต์และชิ้นส่วนของรถ EV ไปจนถึงการผลิตไฟฟ้า สาธารณูปโภคด้านการชาร์จไฟ และกฎเกณฑ์การลดคาร์บอนที่สนับสนุนการใช้ EV

 

 

 

การเปลี่ยนแปลงของขั้วผู้เล่นในอุตสาหกรรมยานยนต์

 

 

 

จากการที่ไทยเป็นฐานการผลิตที่สำคัญของค่ายรถยนต์จากญี่ปุ่นในช่วงที่ผ่านมา ทำให้ไทยเรามีความได้เปรียบในเรื่อง Ecosystem ถึงแม้จะเป็นจุดแข็งของอุตสาหกรรมยานยนต์ไทย ในขณะเดียวกันก็เป็นจุดอ่อนด้วย เพราะเมื่อค่ายรถยนต์ทางฝั่งอเมริกา ยุโรป และจีนพัฒนาอย่างรวดเร็วไปสู่ตลาดใหม่ที่เป็นยานยนต์แบบ EV แต่ค่ายรถยนต์ของญี่ปุ่นมีแผนปรับตัวไปสู่การผลิตยานยนต์แบบ EV ที่ช้ากว่า ไทยเราซึ่งเป็นฐานการผลิตหลักของยานยนต์ญี่ปุ่นจึงได้รับผลกระทบไปด้วย เพราะไม่สามารถปรับตัวได้ทันต่อสถานการณ์ตลาดที่เปลี่ยนแปลงเร็ว

 

 

 

 

 

 

 

ความท้าทายและโอกาสใหม่สำหรับอุตสาหกรรมยานยนต์ไทย

 

 

 

ไทยอาจสูญเสียสถานะฐานการผลิตยานยนต์ที่สำคัญ ปัจจุบันไทยผลิตเพื่อส่งออกและผลิตใช้เองในอัตราส่วนประมาณ 50 : 50 หากผู้ประกอบกาiอุตสาหกรรมยานยนต์ไทยปรับตัวไม่ทันต่อสถานการณ์ของตลาดที่กำลังมุ่งไปสู่ EV โอกาสที่สัดส่วนการผลิตยานยนต์เพื่อการส่งออกไทยจะหายไปก็มีสูง ซึ่งนั่นเท่ากับว่าอัตราการผลิตยานยนต์ในไทยจะหายลงไปถึงครึ่งหนึ่ง รวมถึงจำนวนชิ้นส่วนต่อคันของรถ EV ที่มีน้อยกว่ารถ ICE ทำให้ผู้ผลิตชิ้นส่วนในไทยอาจได้รับผลกระทบเป็นวงกว้าง จากความต้องการของตลาดที่ลดลง

 

 

 

ดังนั้นผู้ประกอบการควรเริ่มต้นจากการปรับลดกระบวนการที่ไม่จำเป็นที่จะทำให้ธุรกิจเกิดความยืดหยุ่นคล่องตัว เพื่อเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน และเริ่มคิดแผนรับมือความไม่แน่นอนในระยะยาว อย่างการเริ่มลงทุนทำธุรกิจใหม่ตั้งแต่เนิ่นๆ ใช้ศักยภาพที่มีผลิตสินค้าใหม่ที่ตอบโจทย์ตลาด